MALTAŃCZYK I ZACIEKI POD OCZAMI

MALTAŃCZYK I ZACIEKI POD OCZAMI – PRZYCZYNY

Maltańczyk to rasa, która często ma problemy z łzawieniem oczu, a co za tym idzie ze skutkami tego łzawienia. Krótka kufa sprzyja niedrożności kanalików łzowych, a efekty łzawienia na białym włosie widać bardziej niż u innych ras. Nie zawsze nadmierne łzawienie oczu oznacza pojawianie się zacieków pod oczami, ale jest to jeden z czynników, który może to powodować. Nadmierna produkcja łez, a także pojawienie się zacieków mimo prawidłowej ilości łez może mieć wiele przyczyn, dlatego ważne jest przyjrzenie się psu i dokładne zbadanie go, jeśli zauważymy pojawiający się problem z zaciekami.

ZACIEKI POD OCZAMI MOGĄ WYNIKAĆ Z DWÓCH POWODÓW

1. Niedrożność kanalików łzowych przy odpowiedniej ilości łez.

Oko produkuje odpowiednią ilość łez, natomiast z powodu niedrożności kanalików łzowych łzy nie mogą przedostać się z worka spojówkowego do nosa, przez co wypływają na zewnątrz oczu. Wejścia do kanalików łzowych znajdują się w wewnętrznej części oka przy górnej oraz dolnej powiece, kanalik górny oraz dolny spotykają się w woreczku łzowym, z którego wychodzi przewód nosowo-łzowy kończący się ujściem w jamie nosowej.

Przy podejrzeniu niedrożności wykonuje się test fluoresceinowy – płyn powinien ukazać się w ujściu noska, a jeśli wypłynie z worka spojówkowego oznacza to niedrożność kanalików na którymś z jego etapów. Kolejnym badaniem jest przepłukanie kanalików oraz wykonanie zdjęcia RTG z podaniem kontrastu (dacryocystorhinografia). Badanie to pozwala określić, czy istnieje jedynie niedrożność kanalika, czy jego zwężenie i na na jakim etapie kanalika ono występuje. Przyczyną takiego stanu może być np. wada wrodzona (atrezja kanalika łzowego, która polega na zarośnięciu światła kanalika lub zagięcie dolnego punktu łzowego), ciało obce – może być to chociażby piasek, czy nawet ropień okołowierzchołkowy zęba powodujący ucisk. U psów odległość między korzeniami zębów a oczodołem jest niewielka, więc w przypadku zapalenia i powstania ropnia, wydzielina ropna będzie znajdować się blisko kanalika łzowego lub oczodołu, przez co może wydostawać się właśnie poprzez worek spojówkowy. Dlatego też w przypadku braku poprawy po leczeniu okulistycznym zaleca się zdjęcie RTG zębów (zdjęcie stomatologiczne – pantomograficzne).

Jeżeli na zdjęciu RTG okaże się, iż kanaliki są zwężone (do nawet 1/4 odpowiedniej szerokości), oznacza to problem genetyczny/wrodzony. Tak wąski kanalik nie jest w stanie odprowadzić łez, przez co łzy wypływają na zewnątrz oczu. W takiej sytuacji bardzo trudno jest walczyć z zaciekami u psa, gdyż prawdopodobnie nigdy się ich nie pozbędzie. Wyjściem jest jedynie zabieg chirurgiczny.

2. Nadmierna produkcja łez przy drożnych lub niedrożnych kanalikach łzowych.

Co może powodować nadmierną ilość łez?

  • zakażenie bakteryjne oczu
  • zapalenie spojówek np. na tle alergicznym
  • entropium – podwinięcie brzegu rzęsowego powieki do worka spojówkowego; uniemożliwia prawidłowy pasaż łez przez kanaliki nosowo-łzowe; taki problem z nieprawidłowym ułożeniem powiek występuje często u maltańczyków jako tak zwany zespół plam łzowych
  • rzęsa dwurzędowa rosnąca w kierunku oka i drażniąca je
  • rzęsa ektopowa wyrastająca od wewnętrznej strony powieki
  • wyrastające włosy z mięska łzowego (w wewnętrznym kąciku oka), „ściągające” łzy na zewnątrz oka, czyli tzw. trichiasis
  • uraz mechaniczny rogówki powodujący ubytek w ciągłości nabłonka lub głębszych warstw rogówki
  • grudkowe zapalenie trzeciej powieki, wypadanie gruczołu trzeciej powieki
  • nieprawidłowe zamykanie powiek powodujące zaburzenia funkcji pompy łzowej
  • zanik/zrośnięte (niewykształcone) punkty łzowe (atrezja)
  • alergia kontaktowa
  • alergia pokarmowa
  • wymiana zębów
  • zatkane gruczoły okołoodbytowe
  • cieczka
  • choroby i toczące się procesy zapalne w organizmie
  • ostre światło lub wiatr
  • stres
  • włosy wchodzące do oczu i podrażniające je
  • inna choroba oczu powodująca ból, przez co nadmierne łzawienie

EFEKTY

Kolejnym etapem jest namnażanie się bakterii oraz grzybów na powierzchni skóry pod oczami psa, co przyczynia się do zabarwiania włosów na brązowo i pogłębiania problemu. Ponadto barwnik znajdujący się w łzach również może powodować przebarwienia włosa na rdzawy kolor. Dlatego jeśli Wasz pies ma problem z przewlekłymi zaciekami pod oczami albo powstały one nagle, udajcie się do lekarza weterynarii specjalizującego się w okulistyce lub laryngologii, a w przypadku braku znalezienia przyczyny do psiego stomatologa.

JAK POZBYĆ SIĘ ZACIEKÓW U PSA?

Krótko mówiąc – najważniejsze to znaleźć przyczynę. W pierwszej kolejności warto udać się do weterynarza na konsultację, wykonać badanie okulistyczne i zlecić wymaz z worka spojówkowego. Jeżeli badanie okulistyczne nie wykaże niczego niepokojącego, a 3-krotny wymaz z oczu da ujemny wynik, należy dalej szukać przyczyny.

JAKIE BADANIA WYKONAĆ? JAKIE PODJĄĆ DZIAŁANIA?

W zależności od podejrzeń dotyczących przyczyny:

  • badanie okulistyczne – sprawdzenie rzęs, rogówki, drożności kanalików łzowych
  • wymaz z antybiogramem z worka spojówkowego na obecność bakterii
  • przegląd zębów oraz RTG stomatologiczne
  • obserwacja diety psa, dieta eliminacyjna
  • zmiana kosmetyków lub środków czystości
  • testy alergiczne, unikanie alergenów
  • zmiana sposobu strzyżenia psa, zmiana fryzury.

JAK ZAPOBIEGAĆ ZACIEKOM?

  • codziennie przemywać letnią wodą włosy pod oczami
  • dobrze osuszać okolice oczu chusteczkami
  • dokładnie rozczesywać włosy na pyszczku
  • pilnować, aby włosy nie podrażniały oczu psa – ważny jest dobór odpowiedniej fryzury
  • zwracać uwagę na pojawienie się nadmiernego łzawienia lub zaczerwienienia oczu i podjąć odpowiednie działania lub leczenie zanim problem się powiększy; np. przewlekłe zapalenie spojówek może powodować zrosty kanalików łzowych
  • unikać nalania się szamponu/odżywki do oczu psa
  • unikać perfumowanych środków czystości podczas prania legowiska i zabawek psa
  • codziennie myć psu zęby i kontrolować stan jego zębów oraz dziąseł
  • stosować dietę odpowiednią dla jego rasy, wieku, zapotrzebowań energetycznych oraz zdrowotnych.

Istnieje mit często powielany i przez lekarzy weterynarii, i przez hodowców, jak i przez właścicieli maltańczyków, yorków i shih tzu, że „ta rasa tak ma”. Otóż nie, a na pewno nie powinna. Zacieki pod oczami wynikają najczęściej z problemów zdrowotnych psa, które należy znaleźć oraz w miarę możliwości wyleczyć. To na co warto zwrócić uwagę to zakup psa z dobrej hodowli. Jeżeli rodzice szczeniąt mają zacieki (co polecam sprawdzić u obojga rodziców, najlepiej na żywo, a bynajmniej nie jedynie na zdjęciach z wystaw) – można poprosić o udokumentowanie przyczyny (np. notatka lekarza weterynarii, iż zacieki u danego psa spowodowane były/są zakażeniem bakteryjnym albo urazem rogówki) albo odpuścić daną hodowlę, przynajmniej do czasu zniknięcia problemu z zaciekami u rodziców szczenięcia. Istnieje bowiem szansa, że szczenięta, podobnie jak jego rodzic, będą mieć zwężone kanaliki łzowe, alergię pokarmową lub jakąś wadę typu rzęsa dwurzędowa. Najważniejsze jest przecież to, aby (jeżeli już decydujecie się na zakup rasowego psa) kupić zdrowego psa.

CO POMOGŁO NA ZACIEKI U NASZEGO PSA?

Zacieki u naszego psa raz były, a raz nie, jednak za czasów wieku szczenięcego nawet bardzo duże. Badanie okulistyczne nie wykazywało żadnych problemów. Dlatego też wprowadziliśmy kilka zmian w życie psa, co całkowicie wyeliminowało problem z zaciekami:

  • kropienie oczu solą fizjologiczną dwa razy dziennie przez dłuższy czas (obecnie tylko doraźnie w przypadku zanieczyszczenia oka piaskiem lub włosem)
  • zapuszczanie włosów na głowieOdkąd zapuściliśmy włosy na głowie na tyle długie, aby móc swobodnie robić luźny kucyk miękką gumką (małą frotką lub malutką gumką silikonową), włosy nie wchodzą do oczu, nie zasłaniają ich, nie podrażniają i nie powodują łzawienia. Pilnuję jedynie, aby przycinać kilka niesfornych włosów (których u mojego psa nie da się zapuścić do kucyka) w kąciku oczu, a które podrażniają oczy.
  • przemywanie włosów pod oczami wodą + osuszanie włosówPoczątkowo codziennie rano przemywałam płatkiem kosmetycznym nasączonym ciepłą wodą włosy pod oczami oraz powieki, następnie osuszałam chusteczką higieniczną i na całkiem suche włosy nakładałam pod oczy puder Baldecchi Absorbing Powder w niewielkiej ilości, a następnie nadmiar pudru delikatnie wyczesywałam małym grzebykiem. Puder miał za zadanie wchłaniać wilgoć (spływające łzy) i zapobiegać powstawaniu zacieków. Pudru używałam kilka miesięcy, aż stwierdziłam, że już nie ma takiej potrzeby.
  • zmiana żywienia dopasowana do zapotrzebowań psa

    Najgorzej służyła moim psom sucha karma (choć kilka z nich np. Farmina Lamb Blueberry Adult Mini lub Raw Paleo Adult Mini były w porządku), całkiem nieźle pod względem zdrowotnym było na gotowanym jedzeniu z dodatkiem odpowiednich suplementów, jednak najlepiej i najzdrowiej funkcjonują na wysokiej jakości mokrej karmie.
  • przemywanie skóry pod oczami preparatem Show Tech No More Tear StainsW okresach dużego mrozu i silnych wiatrów nasz maltańczyk mocniej łzawi, dlatego potrzebuje częstszego przemywania oczu zwykłą wodą, ale w przypadku pojawienia się zażółceń – raz na kilkanaście dni przemywam skórę pod oczami płynem Show Tech. Nie dopuszczam jednak, aby płyn dostał się do oczu i stosuję go bardzo rzadko.
  • krople Dicortineff-Vet stosowane po wakacjach nad morzemWeterynarz po zbadaniu naszego psa zdecydował się na podanie kropli, ponieważ podejrzewał zakażenie bakteryjne po kontakcie z piaskiem. Krople bardzo szybko wyeliminowały problem z zaczerwienieniem spojówek i pojawiającymi się brązowymi zaciekami.
  • krople FloxalKiedy pod oczami pojawiły się ciemne twarde „śpioszki” i zaczynające się przebarwienia włosów, udałam się z psem do weterynarza na wizytę – lekarz wykonał badanie rogówki, badanie drożności kanalików, dokładnie obejrzał powieki oraz oczy i stwierdził zapalenie spojówek. Otrzymaliśmy krople Floxal i po tygodniu używania śpioszki oraz robiące się przebarwienia zniknęły.

CZEGO NIE POLECAM?

  • Zakrapiania oczu borasolem (kwasem bornym) – można jedynie przecierać nim włosy pod oczami, aby je lekko odbarwić, jednak jest to działanie na skutek, a nie na przyczynę. Wiem, że wiele osób kropi oczy borasolem, ale istnieje obawa, że tego typu metoda uszkadza wątrobę oraz nerki psa, ponadto kwas borny (dostępny w butelce w stężeniu 3% – 30mg/g) jest środkiem odkażającym przeznaczonym do stosowania zewnętrznego na skórę, o czym mówi również jego ulotka „Lek jest przeznaczony do stosowania miejscowego na skórę”. Kwas borny może znajdować się w niewielkiej ilości w kroplach do oczu, jednak takie preparaty są przebadane pod kątem okulistycznym i są bezpieczniejsze.
  • Częstego przemywania włosów pod oczami środkami wybielającymi – tego typu zabiegi osłabiają i wysuszają jedynie włosy, a przyczyna nadal nie będzie wyeliminowana.
  • Przemywania włosów wodą utlenioną, która niszczy włos.
  • Stosowania antybiotyków i kropli oraz innych leków czy preparatów dostępnych w Internecie na własną rękę bez konsultacji z weterynarzem. Nie dość, że lek może nie pomóc, a może jeszcze psu zaszkodzić.
  • Wycinania na krótko dużej ilości włosów pod oczami– odrastające włosy potrafią mocno podrażniać oczy.
  • Ciągłej zmiany karmy i pożywienia w poszukiwaniu tej właściwej, która nie będzie powodować zacieków – jeśli któraś zmiana karmy nie przynosi skutku, warto zastanowić się, czy aby na pewno dieta jest przyczyną zacieków i poszukać przyczyny gdzieś indziej, gdyż nie tylko może to nie pomóc, ale i zaszkodzić układowi pokarmowemu pupila.

NASZA AKTUALNA PIELĘGNACJA OCZU

Obecnie okolice pod oczami przemywamy letnią wodą co 2-3 dni, myjąc oczy ze śpioszków. Czasami używam do tego preparatu Show Tech No More Tear Stains. Następnie osuszam włosy chusteczką i dokładnie je rozczesuję. Okazyjnie nakładam też na włosy puder Baldecchi Absorbing Powder, np. kiedy mocniej wieje lub kiedy idziemy na bardzo długi spacer w słoneczną pogodę. Okresowo kropię psu oczy kroplami Lacrimal Natura lub Zuma Świetlik Plus, np. w sezonie grzewczym, podczas wakacji nad morzem lub w górach, kiedy oczy potrzebują nawilżenia, ukojenia lub oczyszczenia. Zwracam też uwagę na psią dietę, podaję jedynie pożywienie bardzo dobrej jakości. U nas króluje mokra karma z przejrzystym i bardzo dobrym składem (m.in. ogólna zawartość mięsa powinna oscylować w granicach 60-80% w składzie, a na pierwszym miejscu składu powinno znajdować się mięso mięśniowe) oraz dobrej jakości przysmaki (najlepiej 100% mięsa). Od 2020r. numerem jeden jest dla nas karma mokra w puszkach marki Psiastki oraz Mirals, natomiast karma marki Meatlove z serii Vet Care, Single Care lub Classic Range w postaci kiełbas też była całkiem w porządku dla moich psów.

PROBLEM (NIE) DO ROZWIĄZANIA?

Należy pamiętać, że to co sprawdza się u jednego pieska, może nie sprawdzić się u drugiego. Przyczyn zacieków jest wiele, więc i środki, które mogą zapobiec pojawianiu się zacieków lub mogą pomóc w ich eliminacji, są różne. Niestety, najczęściej właściciele maltańczyków znajdują właściwy sposób metodą prób i błędów – co jest zrozumiałe, ponieważ nie zawsze jest łatwo znaleźć przyczynę, czy też dobrego lekarza weterynarii, który nie zbagatelizuje problemu i dobrze przebada pieska. Zdarza się również i tak, że przyczyna nie zostaje znaleziona przez wiele miesięcy, czy nawet lat.

Tekst powstał w oparciu o rozmowy z lekarzami weterynarii i właścicielami maltańczyków oraz w oparciu o materiały znajdujące się na stronie przychodni Viva i Optovet.